De impact van COVID-19 op de economische zelfbeschikking van vrouwen

Deze blog is geschreven door gastblogger en Jeugdambassadeur Uditi.

COVID-19 heeft een grote stempel gedrukt op iedereens leven. Van het ene op het andere moment zijn we naar een nieuwe realiteit gegaan die gedomineerd wordt door lockdownmaatregelen en sociale afstandsmaatregelen. Naarmate de COVID-gevallen begonnen te stijgen, kwam ook de angst voor de wereldwijde economische gevolgen steeds meer in beeld. Volgens de Internationale Arbeidsorganisatie werden 2,7 miljard werknemers, die ongeveer 81% van de beroepsbevolking in de wereld vertegenwoordigen, getroffen door volledige of gedeeltelijke lockdownmaatregelen. Terwijl veel landen in het Westen de lockdown weer versoepelen, zit het merendeel van ontwikkelingslanden nog steeds in de lockdown.

Dit heeft grote gevolgen voor het leven van de mensen in die landen. Er zijn steeds meer aanwijzingen dat COVID-19 een immense impact zal hebben op vrouwen die al aan de rand van de economie leven. Dergelijke gevolgen zullen een belemmering vormen voor de beperkte vooruitgang die we hebben geboekt op het gebied van economische ‘empowerment’ van vrouwen. Deze blogpost biedt een kort overzicht van de impact die COVID-19 heeft op de economische zelfbeschikking van vrouwen op vier verschillende gebieden.

De formele en informele arbeidssector

Als we kijken naar de statistieken van de gender-arbeidssector, zien we grote verschillen. Ongeveer 94% van de mannen tussen de 25 en 34 jaar behoren tot de categorie beroepsbevolking, terwijl maar 63% van de vrouwen van dezelfde leeftijdscategorie ook daadwerkelijk actief zijn.

”Vrouwen in Noord-Afrika en in het Midden-Oosten zullen één derde van de totale werkgelegenheid in de regio verliezen, terwijl ze slechts één vijfde van de beroepsbevolking vertegenwoordigen”

Bovendien blijkt uit wereldwijde gegevens dat meer vrouwen hebben die interacties vereisen.  Dergelijke beroepen zijn de detailhandel, de horeca en het toerisme, waar vrouwen oververtegenwoordigd zijn. Dat maakt hen zeer kwetsbaar voor ontslag tijdens een pandemie, mede doordat deze banen sociale interactie en openbare plaatsen vereisen die nu worden beperkt. De eerste ontslaggolf van deze pandemie is al geweest, waardoor veel vrouwen hun baan in deze specifieke sectoren hebben verloren. Bovendien werken meer dan 740 miljoen vrouwen in de informele sector als werknemers met lage lonen.  Dergelijke laagbetaalde banen hebben minder toegang tot sociale bescherming en weinig bescherming tegen betaald ziekteverzuim.

Ongelijke loonverschillen tussen mannen en vrouwen

Wereldwijd worden vrouwen in sommige landen tot 35 procent minder betaald dan mannen, waarbij de loonkloof tussen mannen en vrouwen wereldwijd gemiddeld 16 procent is. Deze ongelijkheid in de loonkloof heeft gevolgen voor vrouwen die in extreme armoede leven. Lagere lonen betekenen dat veel vrouwen slechts in beperkte mate in staat zullen zijn om de benodigde voorraden aan te schaffen die nodig zijn voor preventieve activiteiten rond COVID-19. Lage lonen beperken ook de toegang tot cruciale gezondheidsdiensten – vooral wanneer de toegang tot betaalbare gezondheidsdiensten al beperkt is.

Onbezoldigd zorgwerk

“Vrouwen en tienermeisjes nemen onevenredig veel zorg op zich met negatieve gevolgen voor hun economische zelfredzaamheid”

Vrouwen besteden drie keer zoveel uren als mannen aan onbetaalde zorg en huishoudelijk werk, wat neerkomt op 76,2% van het totale aantal uren onbetaald zorgwerk.  Tijdens COVID-19 is de zorglast drastisch toegenomen. Het omvat de zorg voor de zieke, kwetsbare oudere familieleden en kinderen die thuis zijn als gevolg van de sluiting van scholen. Dit stelt niet alleen vrouwen en meisjes bloot aan het mogelijke oplopen van het virus bij besmette familieleden, maar vermindert ook de tijd die wordt besteed aan het genereren van inkomsten, het runnen van een bedrijf of andere economische activiteit.

Bedreiging van de voedselzekerheid in de ontwikkelingslanden

De landbouwsector in de ontwikkelingslanden bestaat voor 43 procent uit vrouwen en is naar schatting goed voor twee derde van de 600 miljoen arme veehouders in de wereld.  De beperkingen van de wereldwijde voedselvoorziening zouden landen kunnen verplichten zich te concentreren op de binnenlandse productie, waardoor vrouwen economisch gezien nog meer worden benadeeld, omdat hun landrechten wereldwijd al minder verankerd zijn.

“Fatimada, een uienboer in Mauritanië, moest onlangs de uienteelt opgeven tijdens de piek van de oogsttijd om zich te houden aan het COVID-beleid van de regering om thuis te blijven. Ze zal dit jaar geen uien verkopen, wat betekent dat ze de lening op haar land niet kan betalen”

Ook zal dit waarschijnlijk het risico op geweld en uitbuiting door mannelijke deelpachters en kredietdiensten vergroten in landen waar sociale normen vrouwen beperken in het oogsten van het land dat ze bezitten. Bovendien verkopen veel vrouwen hun landbouwproducten op lokale en informele markten. Maar omdat de markten als gevolg van de pandemie gedwongen worden te sluiten, zullen vrouwen nog meer inkomensverlies lijden.

Wat moet er gebeuren?

COVID-19 heeft laten zien hoeveel werk we nog moeten doen als het gaat om economische empowerment van vrouwen. Als we het doel van de VN voor duurzame ontwikkeling (SDG 5) willen bereiken, dan is het cruciaal dat we onze regeringen aansporen om vrouwenorganisaties in ontwikkelingslanden te steunen. Het is ook noodzakelijk om de programma’s voor empowerment van vrouwen langdurig te versterken, tot ver na de pandemie. Hier zijn enkele voorbeelden van wat er op dit moment wordt gedaan door organisaties als de VN-vrouwen en wat een levensvatbare natie is.

• Tijdens deze crisis richt UN Women zich op economische sectoren waarin vrouwen werkzaam zijn en die zwaar getroffen worden door COVID-19. In Senegal koopt UN Women rijst van vrouwelijke producenten, die de regering heeft uitgedeeld aan kwetsbare gezinnen die maandelijks contant geld ontvangen. In Jordaanse vluchtelingenkampen werkt UN Women samen met het Food World Programme (WFP) om te zorgen voor direct-cash gebaseerde interventies door middel van blockchain technologie en OneCard Platforms.
• Voor vrouwen die onbetaald zorgwerk doen. Het is belangrijk om het bereik en het uitkeringsniveau van sociale bijstandsprogramma’s die onevenredig gericht zijn op vrouwen, zoals geldoverdrachten en sociale pensioenen, uit te breiden en alle voorwaarden op te schorten voor de duur van de COVID-19-crisis.

Wat jij kunt doen? Steun ONE met jouw handtekening en roep op tot een wereldwijde respons op deze pandemie, die ervoor zorgt dat er specifieke aandacht uitgaat naar vrouwen in extreme armoede door het verstevigen van het gezondheidssysteem, kwetsbare mensen te beschermen en mensen te ondersteunen die financieel het hardst worden geraakt. Teken onze petitie nu.