Wij weten dat de gevolgen van het coronavirus een grotere impact heeft op degenen die in ontwikkelingslanden wonen dan elders. De verspreiding van vaccins blijft schrijnend ongelijk en de financiering om te helpen bij het herstel is nog steeds volstrekt onvoldoende. Tegelijkertijd blijkt uit nieuwe gegevens hoe groot Afrika’s schuldenprobleem is en hoe dringend het probleem moet worden opgelost voor het te laat is. Hier zijn zes redenen waarom de schuldencrisis in Afrika van blijvende aard zou kunnen zijn.
1. De schuld van Afrikaanse landen steeg tot 625 miljard dollar tijdens de pandemie
Landen over de hele wereld hebben in 2020 aanzienlijke bedragen uitgegeven om de economische- en gezondheidsgevolgen van het coronavirus te bestrijden. Dat betekende dat de schuldenlast in 2020 wereldwijd toenam, en terecht. Deze uitgaven waren zinvol om COVID-19 aan te pakken – maar zelfs vóór de pandemie liepen veel Afrikaanse landen al tegen de grenzen aan van de uitgaven die zij zich konden veroorloven. Ondanks de bestaande druk steeg de schuld in het hele continent met nog eens 45 miljard dollar of met 8% in 2020. Eenentwintig Afrikaanse landen zijn failliet of lopen een groot risico om failliet te gaan.
2. Afrikaanse landen besteedden 58 miljard aan schuldaflossingen in 2020
Ondanks initiatieven om de terugbetaling van schulden tijdens de pandemie te beperken, hebben de meeste schuldeisers toch betaald gekregen. Het Debt Service Suspension Initiative (DSSI) heeft geholpen om tot nu toe 10,3 miljard dollar aan terugbetalingen aan G20-landen uit te stellen. En het IMF heeft ongeveer 850 miljoen dollar voor de armste landen opgeschort. Maar schuldeisers uit de particuliere sector hebben in 2020 34,3 miljard dollar (of 60% van het totaal) aan aflossingen ontvangen, waaronder obligatiehouders, banken en andere particuliere bronnen. En regeringen met hoge inkomens en internationale organisaties zoals het IMF en de Wereldbank ontvingen nog steeds een aanzienlijk bedrag aan terugbetalingen: Respectievelijk 12,8 miljard dollar en 10,7 miljard dollar.
3. De Wereldbank leende meer geld maar schortte schuld niet op
De Wereldbank kondigde aan dat zij 157 miljard dollar heeft vrijgemaakt om de pandemie te bestrijden. Maar als de terugbetalingen worden meegerekend, was de instroom van schulden van de Wereldbank naar Afrika in 2020 lager dan in 2019. In totaal ontvingen Afrikaanse landen 17 miljard dollar van officiële kredietverstrekkers, tegen 14 miljard dollar in 2019.
4. Particuliere kredietverstrekkers ontvingen in 2020 meer aan schuldaflossingen dan zij uitleenden
Particuliere kredietverleners ontvingen 8 miljard dollar meer aan schuldaflossingen dan zij aan Afrikaanse landen uitleenden. Dit betekent dat zij tijdens het eerste jaar van de pandemie voorrang gaven aan het innen van betalingen dan aan het verlenen van financiële steun.
5. Afrika’s schuldaflossingen zullen hoog blijven
Afrika moet in 2021 nog 69 miljard dollar aan schuldaflossingen betalen, en tussen 2022 en 2024 nog eens 185 miljard dollar. De aflossingen op buitenlandse schulden bedragen 15,5% van de export van Afrika in 2020 – een stijging ten opzichte van de 11,7% in 2019 en een verdrievoudiging ten opzichte van de 5,3% in 2011. De schuldaflossingen gaan rechtstreeks ten koste van het gebruik van deze inkomsten voor de bestrijding van de pandemie.
6. Bij de aanpak van de schuldencrisis in Afrika doen nog steeds niet alle geldschieters mee
In de afgelopen tien jaar hebben zich grote verschuivingen voorgedaan in wie de Afrikaanse schuld bezit. Het aandeel van de euro-obligaties (particuliere investeerders die commerciële rente aanrekenen) in de Afrikaanse schuld is sinds 2010 met 11,2 procentpunten gestegen tot 28,7% in 2020. Terwijl multilaterale instellingen als het IMF en de Wereldbank grote spelers blijven met ongeveer een derde van de totale schuld van Afrika, heeft China alleen al nu 12% in handen, tegen 5% tien jaar eerder, en is het al tien jaar op rij Afrika’s grootste geldschieter. Bij elke oplossing voor de steeds erger wordende schuldencrisis in Afrika moeten alle geldschieters worden betrokken. Pogingen om de schuldenlast op te schorten – zoals het DSSI – zijn deels mislukt omdat het niet voor alle geldschieters gold.
Om het herstel van de pandemie te bevorderen, is het van cruciaal belang dat de schuld van Afrika op een houdbaar niveau wordt gebracht. We hebben nu nog meer bewijs dat we nu moeten handelen voor het te laat is. Meer informatie over de economische reactiecampagne van ONE.
ONE heeft campagne gevoerd over de dringende noodzaak om Afrika’s onhoudbare schuldenlast te verhelpen, overal een einde te maken aan de pandemie door de toegang tot vaccins te vergroten, en toegang te verschaffen tot de broodnodige financiering om dit te doen. Klik op de links voor meer informatie:
