Uit een publicatie van de OECD (Organization for Economic Cooperation and Development) is gebleken dat de financiering voor ontwikkelingssamenwerking in 2022 een recordniveau van 204 miljard dollar heeft bereikt. Deze toename is echter toe te schrijven aan het feit dat donorlanden dit bedrag binnen hun eigen grenzen hebben besteed.

De wereldwijde inspanningen ter bestrijding van extreme armoede worden ernstig ondermijnd als een groot deel van de beschikbare middelen voor ontwikkelingssamenwerking wordt besteed in eigen land, stellen The ONE Campaign en Cordaid.

Extreme armoede neemt toe, financiering voor ontwikkeling daalt

Uit de gegevens blijkt dat de financiering voor ontwikkelingssamenwerking aan landen in Afrika vorig jaar met meer dan 7% is gedaald, ondanks de grote behoefte van het continent aan steun.

“Extreme armoede neemt voor het eerst in decennia toe en toch daalt de financiering voor ontwikkeling”, zegt Sara Harcourt, directeur ontwikkelingsfinanciering bij ONE. “Berichten over de recordniveaus van officiële ontwikkelingssamenwerking zijn in feite een fata morgana, want door de enorme stijging in uitgaven in eigen land, wordt steeds meer geld aan het eigenlijke doel ontnomen.”

Escalerende crises

ONE en Cordaid vinden het ondenkbaar dat er minder geld naar ontwikkelingslanden gaat om binnenlandse kwesties aan te pakken. Zeker nu een aantal escalerende crises, zoals klimaatverandering, oorlogen, economische stagnatie en de aanhoudende gevolgen van de coronapandemie, de wereld in de greep houden. Harcourt: “Donorlanden moeten ervoor zorgen dat hun budget voor ontwikkelingssamenwerking naar landen met lage inkomens gaat om armoede, en de onderliggende oorzaken hiervan, rechtstreeks aan te pakken.”

Een aanzienlijk deel van de toegenomen ODA (Official Development Assistance, de officieel erkende financiering voor ontwikkelingssamenwerking – red) bereikt ontwikkelingslanden dus niet. Dit komt voor een groot deel door de hogere opvangs- en ondersteuningskosten voor vluchtelingen in de donorlanden, die een recordniveau van 29,3 miljard dollar bereikte. Dat is 14,4% van de totale ODA in 2022.

Kosten asiel niet financieren uit ODA-budget

Als we de opvangs- en ondersteuningskosten voor vluchtelingen in donorlanden buiten beschouwing laten, is het Nederlandse ODA-budget met 20% gestegen. Hoewel deze ontwikkeling door beide organisaties wordt toegejuicht, vormt Nederland geen uitzondering op mondiale trends: 14,6% van het totale ODA-budget blijft in eigen land.

“Een steeds hoger percentage van het Nederlandse ontwikkelingsbudget wordt besteed aan de eerstejaars kosten voor asielzoekers in Nederland”, zegt Paul van den Berg, politiek adviseur bij Cordaid. “Dat geld is dus niet meer beschikbaar voor het bieden van perspectief aan vluchtelingen en ontheemden in de landen en regio’s van herkomst of voor het wegnemen van de grondoorzaken van conflict en klimaatverandering. Het is absoluut noodzakelijk om mensen te steunen die conflicten en instabiliteit ontvluchten, maar dit zou niet uit het ODA-budget gefinancierd moeten worden.”