Rwanda is beroemd om zijn regenwouden, wilde dieren en weelderig groene landschap. Maar het bosbestand nam snel af door slecht grondbeheer en de grote vraag naar brandhout. En door klimaatveranderingen en de toenemende druk van een groeiende bevolking. Gevolg: de lokale ecosystemen stonden onder druk.
Tóch is Rwanda een van de drie landen in Centraal en West-Afrika die een geslaagde ommezwaai maakten. Het land ligt ook op koers om tegen 2020 zijn bosareaal uit te breiden naar 30 procent van de totale landoppervlakte. In 2011 ontving Rwanda zelfs een door de VN gesteunde prijs voor zijn nationaal bosbeleid.
Twee jaar terug kregen maar vijf mensen wereldwijd de Forest Heroes Award van het VN-Forum over Bossen voor hun inspanningen op het vlak van behoud, bescherming en beheer van wouden. En voor hun aanzet tot positieve verandering. De enige Afrikaanse laureaat? Dr. Rose Mukankomeje, directeur-generaal van het Rwandese Milieuagentschap.
Als voorvechtster van milieubescherming treedt dr. Rose krachtdadig en effectief op. Ze ijvert verwoed voor herbebossing. En heeft legio nationale hervormingen rond milieubeleid en -wetgeving op haar conto staan. Waaronder het verbod op plastic tassen.
“Rwanda is te klein om zelfs maar het geringste deel van zijn land te verliezen aan plastic”, zegt Rose over het verbod op plastic zakken, dat mede dankzij haar werd ingevoerd.
Rwanda schakelde over naar alternatieve verpakkingsmaterialen, en dwingt ze streng af: mensen uit buurland Oeganda moeten aan de grensposten hun plastic broodzakjes ruilen voor een andere verpakking!
Dr. Rose is een voorvechter van duurzame groene groei. Ze is vermaard voor haar boomplantacties. En voor campagnes om de uitbating van waterrijke en zoetwaterecosystemen in Rwanda te beschermen en reguleren.
Dr. Rose is geen milieuactivist, alleen een beleidsuitvoerder: “Milieubehoud is een zaak van iedereen, niet alleen van activisten.”
In een van haar succesvolste initiatieven zet ze Umuganda in om de bevolking te sensibiliseren rond milieukwesties. Het Rwandese umuganda betekent ‘samenwerken om gemeenschappelijke doelstellingen te realiseren’. Eens per maand ruimen mensen samen zwerfvuil op en planten ze bomen in hun gemeenschap. Een schitterende oplossing om met de aangroei van het woud de armen te ondersteunen. En in het levensonderhoud van de Rwandezen te voorzien.
In Rwanda leven zeldzame berggorilla’s. Het land is afhankelijk van duurzaam toerisme. Natuurbehoud is dus een belangrijke inkomstenbron. Maar bovenal: essentieel om in solide bestaansmiddelen voor de bevolking te voorzien.
Dr. Rose: “Rwanda ontwikkelt zich razendsnel. Het is een hele uitdaging om een ander inkomen te vinden voor mensen die leven van het woud. Wil je het milieu beschermen en houtkap aan banden leggen? Dan moet je met alternatieven komen voor zaken zoals brandhout.”
De levensbelangrijke strijd tegen ontbossing is voor dr. Rose geen nationale kwestie, maar een wereldwijde uitdaging.
